- Κύριε πρόεδρε, συγχαρητήρια σε εσάς και όλο το κοινοτικό συμβούλιο για την επιλογή του νησιού μας ως το πρώτο πράσινο νησί στην Ελλάδα. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό?
Ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον σας και για την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε για τις σημαντικότατες αλλαγές που γίνονται και θα γίνουν τα επόμενα χρόνια στον Άη Στράτη.
Πράσινο νησί για εμάς σημαίνει την προστασία, αξιοποίηση, ανάδειξη και προβολή του φυσικού περιβάλλοντος του νησιού μας μέσα από ένα πρόγραμμα ανάπτυξης με οικολογικό χαρακτήρα από τον πρωτογενή μέχρι τον τριτογενή τομέα παραγωγής καθώς και όλων των δράσεων που συμβαίνουν στο νησί μας.
Το πρόγραμμα Πράσινο νησί περιλαμβάνει στην Α φάση την ενεργειακή ανεξαρτητοποίηση του νησιού μας μέσω αποκλειστικά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πρακτικά θα εκμεταλλευθούμε τον ήλιο, τον άνεμο, τα κύματα και θα εγκατασταθεί σύστημα μπαταριών και μονάδα παραγωγής υδρογόνου, ώστε να παράγουμε την απαραίτητη ηλεκτρική ενέργεια για τις ανάγκες του νησιού μας, χωρίς να έχουμε την ανάγκη του θερμικού σταθμού της ΔΕΗ ή την διασύνδεσή μας με το εθνικό δίκτυο ενέργειας μέσω καλωδίου.
- Πως επιτεύχθηκε αυτή η επιτυχία;
Το πρώτο “τσίγκλισμα” έγινε σε μία συζήτηση μεταξύ εμένα του Νομάρχη Λέσβου και του πρωθυπουργού κατά την τελευταία επίσκεψη του πρωθυπουργού στο νησί μας τον Νοέμβριο του 2007. Εγώ του παραπονιόμουν για την αναστολή εγκατάστασης της στρατιωτικής μονάδας που ήταν να εγκατασταθεί στην Αη-Στράτη. Ο πρωθυπουργός απάντησε πως υπάρχει η τάση για μείωση του στρατεύματος και κλείσιμο των περισσότερων μονάδων καθώς περνάμε στον επαγγελματικό καθαρά στρατό. Η προτροπή του ήταν να ψάξουμε εναλλακτικούς τρόπους ανάπτυξης του νησιού μας αξιοποιώντας τους δικούς του πόρους και το φυσικό του περιβάλλον ώστε η ανάπτυξή του να έχει προοπτική και μέλλον και να μην εξαρτάται από ρευστούς παράγοντες όπως η μετακίνηση μιας στρατιωτικής μονάδας.
Όταν ανακοινώθηκαν οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενέργεια όπως ο στόχος 20/20 (που σημαίνει ότι το 2020 να παράγετε στην Ευρώπη το 20% της ενέργειας από ΑΠΕ) και η δημιουργία εκατό πιλοτικών «πράσινων» περιοχών και νησιών υπήρξε ενδιαφέρον για την υλοποίηση ενός τέτοιου στόχου από την ομάδα του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ. Νικητάκου που έχει βραβευτεί στο παρελθόν για εφαρμογές καινοτομίας και πρωτοπορίας στις ΑΠΕ. Σε σχετική συζήτηση που είχε ο κ. Νικητάκος με το Νομάρχη Λέσβου κ. Παύλο Βογιατζή, ο Νομάρχης του πρότεινε να γίνει ο Άη Στράτης «πράσινο νησί». Μου μετέφεραν την πρόταση και φυσικά συμφώνησα αμέσως. Η Νομ/ακή Αυτ/ση Λέσβου ανέλαβε το κόστος της προετοιμασίας της πρότασης και ανέθεσε με ομόφωνη απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου την προμελέτη του προγράμματος στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στην ομάδα του καθηγητή κ. Νικητάκου. Η προμελέτη ολοκληρώθηκε και παρουσιάσθηκε το περασμένο Σεπτέμβριο στη Μυτιλήνη. Αποτέλεσε δε βασικό πλεονέκτημα ισχυροποίησης της πρότασης μας για την επιλογή του Άη Στράτη από τον Υπουργό Ανάπτυξης κ. Χατζηδάκη ως το πρώτο «πράσινο νησί», επικρατώντας πολλών και ισχυρών υποψηφιοτήτων για την εφαρμογή του προγράμματος που υποβλήθηκαν και από άλλα νησιά.
- Ποιοι είναι οι εμπλεκόμενοι φορείς;
Φορέας υλοποίησης του προγράμματος σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργού Ανάπτυξης ορίσθηκε η ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε που είναι θυγατρική της ΔΕΗ.
Ο φορέας διαχείρισης δεν έχει συσταθεί ακόμα αλλά πιστεύουμε ότι θα είναι ένα όργανο στο οποίο θα συμμετέχουν η Κοινότητα Αγίου Ευστρατίου, η Νομαρχιακή Αυτ/ση Λέσβου, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε, το ΚΑΠΕ, το ΕΜΠ και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου ως τεχνικούς συμβούλους υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ανάπτυξης (Γενική Γραμματεία Έρευνας Τεχνολογίας).
- Ποια τα στάδια και το χρονοδιάγραμμα μέχρι την υλοποίησή του?
Σύμφωνα και πάλι με τη δέσμευση του Υπουργού Ανάπτυξης κ. Χατζηδάκη η οικονομοτεχνική μελέτη θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Μαΐου και ως το τέλος του τρέχοντος έτους θα έχει υλοποιηθεί το πρόγραμμα που αφορά τον τομέα της ενέργειας. Δηλαδή θα εγκατασταθούν τρεις ανεμογεννήτριες φωτοβολταϊκά συστήματα καθώς και τα συστήματα σταθεροποίησης του δικτύου όπως οι μπαταρίες νέου τύπου και η μονάδα παραγωγής υδρογόνου. Στη δεύτερη φάση θα προχωρήσουμε στις εφαρμογές χρήσης υδρογόνου και ηλεκτρικής ενέργειας όπου σήμερα χρησιμοποιούμε ορυκτά καύσιμα (αυτοκίνητα, μηχανές σκάφων κ.λ.π). Επίσης θα προχωρήσουμε και σε τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας με εφαρμογές ήπιας ομαλής γεωθερμίας, φωτοβολταϊκά φώτα, βιοκλιματικά κτήρια κ.λ.π.
Και τέλος να κεφαλαιοποιήσουμε την γνώση και την εμπειρία της εφαρμογής του προγράμματος και της εξέλιξής του στο μέλλον μέσα από τη λειτουργία ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος σχετικού με την «πράσινη ενέργεια». Μια «Ακαδημία Ενέργειας» για μεταπτυχιακούς φοιτητές και εκπαιδευτικούς.
- Που χωροθετείται η τοποθέτηση των ανεμογεννητριών και των φωτοβολταϊκών;
Έχει χωροθετηθεί βάση ανεμολογικής μελέτης του ΚΑΠΕ ένας χώρος στην περιοχή Ριζά Ράχη για την τοποθέτηση 3 ανεμογεννητριών 330 KW και σε μια κοντινή πλαγιά με νότιο προσανατολισμό θα τοποθετηθούν τα φωτοβολταικά συστήματα.
- Ποια πιστεύετε θα είναι τα αποτελέσματα για την καθημερινότητα των κατοίκων και για την τοπική οικονομία?
Το ενεργειακό κομμάτι του προγράμματος δεν έχει άμεσο αντίκτυπο στον πολίτη. Όμως ο τουρισμός αλλά και το ακαδημαϊκό ενδιαφέρον που θα προξενήσει θα αυξήσει κατακόρυφα την επισκεψιμότητα του νησιού μεταβάλλοντας την καθημερινότητα του με την δημιουργία θέσεων εργασίας και καινούριες επιχειρηματικές ευκαιρίες. Επίσης θα αυξηθεί και η τουριστική περίοδος από τον ένα μήνα που είναι μέχρι σήμερα σε όλο το έτος. Το παράδειγμα του Πράσινου νησιού Samso στην Νορβηγία είναι χαρακτηριστικό, η τουριστική κίνηση δεκαπλασιάστηκε και η τουριστική περίοδος διαρκεί σχεδόν όλο τον χρόνο.
- Το πρόγραμμα αυτό έχει ως σκοπό την ενεργειακή αυτονομία του νησιού μας μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Είναι εξασφαλισμένο πως τα συστήματα που θα τοποθετηθούν θα είναι σχεδιασμένα για να καλύπτουν επαρκώς τις ανάγκες μόνο του νησιού μας και όχι με ζητούμενο την μεταφορά ενέργειας εκτός νησιού; Και το ρωτώ γιατί όλοι απευχόμαστε να γίνει το νησί μας ένα τεράστιο αιολικό πάρκο ή να μαζεύουμε προς επεξεργασία και εκμετάλλευση τα λήμματα άλλων νησιών και περιοχών.
Εξηγήσαμε ήδη το μέγεθος της ενεργειακής εγκατάστασης που περιλαμβάνει το πρόγραμμα.
Το νησί μας θα παραμείνει μη διασυνδεδεμένο με το εθνικό δίκτυο ενέργειας και έτσι θα έχει και το χαρακτηριστικό να είναι το μόνο τέτοιο νησί στον κόσμο με ενεργειακή αυτονομία αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Όσο για τα λήμματα όχι μόνο δεν θα δεχθούμε λήμματα άλλων περιοχών αλλά ο σχεδιασμός που υπάρχει και υλοποιείτε ήδη προβλέπει την μεταφορά της ιζηματολάσπης και του οργανικού τμήματος των απορριμμάτων στον ΧΥΤΑ της Λήμνου.
- Θα παραμείνει ο σταθμός της ΔΕΗ;
Θα παραμείνει, όμως σε ψυχρή εφεδρεία. Σε περίπτωση ανάγκης χρειάζεται λιγότερο από ένα λεπτό για να αναλάβει την παροχή ενέργειας στο νησί. Αφού υπάρξουν οι απαραίτητες διασφαλίσεις, προβλέπεται μελλοντικά η μετατροπή του από θερμικό πετρελαϊκό σταθμό σε σταθμό παραγωγής ενέργειας μέσω καύσης υδρογόνου αντί πετρελαίου.
Θα ήθελα να επισημάνω ότι είναι ευτυχές το γεγονός πως φορέας υλοποίησης είναι η ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε που είναι θυγατρική της ΔΕΗ και διαθέτει πολύ αξιόλογα στελέχη. Έτσι δεν υπάρχει αντιπαράθεση με την ΔΕΗ επειδή θα γίνουμε παραγωγός ενέργειας αλλά μια πολύ καλή συνεργασία. Θεωρείται θέμα τιμής για την Ελλάδα να επιτύχει το συγκεκριμένο πρόγραμμα το οποίο θα τύχει και τεράστιας προβολής στο εξωτερικό.
- Προβλέπεται κατακόρυφη άνοδος της επισκεψιμότητας του νησιού μας. Έχουν γίνει οι κατάλληλες προβλέψεις για την επέκταση των συστημάτων παροχής ενέργειας για να καλύψει τις επιπλέον ανάγκες;
Στις χοροθετήσεις που γίνονται τώρα, γίνονται προβλέψεις για τυχόν μελλοντικές επεκτάσεις τόσο για τις ανεμογεννήτριες όσο και για τα φωτοβολταικά συστήματα. Εκτός από τον αριθμό τους μπορεί μελλοντικά να αλλάξει και η ισχύς τους αν κριθεί απαραίτητο. Ο σχεδιασμός γίνεται με προοπτική πενταπλασιασμού της απαιτούμενης ενέργειας.
- Μιας και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν πολύ μεγάλο κόστος κατασκευής και εγκατάστασης (που όμως καλύπτεται από τα 10 εκατομμύρια ευρώ του προγράμματος) αλλά πολύ χαμηλό κόστος παραγωγής ενέργειας, θα μειωθεί το κόστος του ρεύματος για τους Αγιοστρατήτες.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η τιμή του ρεύματος στα νησιά είναι περίπου το 1/5 του κόστους παραγωγής του ρεύματος. Έχουμε όμως λόγω της ενιαίας τιμολογιακής πολιτικής της ΔΕΗ την ίδια τιμή με όλη την ηπειρωτική Ελλάδα και γι’ αυτό η ΔΕΗ είναι ελλειμματική σε όλα τα νησιά.. Αν θελήσουμε να ξεφύγουμε από αυτή την τιμολογιακή πολιτική και να ανεξαρτητοποιηθούμε ως παραγωγοί πλέον ενέργειας, θα έρθει η στιγμή που θα κληθούμε να πληρώσουμε το κόστος αντικατάστασης των συστημάτων αυτών κάτι το οποίο θα είναι δυσβάσταχτο.
Μείωση του κόστους της ενέργειας θα πετύχουμε με συστήματα εξοικονόμησης της ενέργειας όπως είναι τα συστήματα ήπιας ομαλής γεωθερμίας έτσι ώστε να παρέχουμε κεντρικά ψύξη και θέρμανση στον οικισμό χωρίς την ανάγκη χρήσης πετρελαίου και ηλεκτρικής ενέργειας.
Χρήση κατάλληλων υλικών και τεχνικών για βιοκλιματικές κατασκευές κ.λ.π.
Τα οφέλη επίσης θα έλθουν από το γεγονός ότι ο φορέας διαχείρισης του συστήματος θα πωλεί την ενέργεια στην ΔΕΗ σε τιμή πολύ υψηλότερη από την τιμή του ρεύματος της ΔΕΗ αφού θα είναι «πράσινη ενέργεια» που έχει υψηλότερη τιμή. Τα έσοδα αυτά θα χρηματοδοτήσουν εφαρμογές εκσυγχρόνησης συστημάτων που καταναλώνουν «πράσινη ενέργεια» (π.χ. κινητήρες αυτοκινήτων και σκαφών) μεταφέροντας έτσι τα οφέλη στους Αγιοστρατήτες με άμεσο τρόπο.
- Όταν ολοκληρωθούν οι μελέτες και πριν ξεκινήσουν τα έργα, θα υπάρξει κάποια ενημέρωση των Αγιοευστρατητών σχετικά με το τι ακριβώς πρόκειται να γίνει;
Ήδη έχουν γίνει μέχρι σήμερα δύο ενημερωτικές ημερίδες. Βεβαίως θα γίνει ενημέρωση των Αγιοστρατητών, όχι μόνο των μονίμων κατοίκων αλλά και των απανταχού Αγιστρατητών και των φίλων του Αη Στράτη που πιστεύουμε ότι θα πολλαπλασιαστούν και εδώ είναι ιδιαίτερα σημαντικός ο ρόλος του «Συλλόγου των Απανταχού Αγιοστρατητών» αφού η συμμετοχή όλων μας είναι ο βασικός παράγοντας για την επιτυχία του προγράμματος.
- Το πρόγραμμα “πράσινο νησί” μπορεί να είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα ώστε να γίνει το νησί μας ένας σημαντικός τουριστικός οικολογικός προορισμός. Ποια πιστεύετε ότι θα πρέπει να είναι τα επόμενα βήματα;
Ο χαρακτηρισμός “Πράσινο νησί” θα δημιουργήσει ευκαιρίες ανάπτυξης στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα της τοπικής οικονομίας. Στον πρωτογενή που είναι η αλιεία, η κτηνοτροφία αλλά και η γεωργία που έχει εγκαταλειφθεί τις τελευταίες δεκαετίες, το γεγονός ότι τα προϊόντα προέρχονται από το “πράσινο νησί” θα αυξήσει την ζήτησή τους και την προβολή τους ακόμη και εκτός εθνικών συνόρων. Τα προϊόντα αυτά θα μπορούν να τυποποιούνται στον Αι-Στράτη αναπτύσσοντας τον δευτερογενή τομέα της τοπικής οικονομίας. Τυποκομείο, μονάδα τυποποίησης κρέατος είναι παραδείγματα προς αυτή την κατεύθυνση. Τέλος ο τριτογενής τομέας που είναι οι υπηρεσίες, θα αναπτυχθούν με την δημιουργία της Ακαδημίας ενέργειας αλλά και με την ανάπτυξη οικολογικών μορφών τουρισμού εκμεταλλευόμενοι και τον φυσικό πλούτο του νησιού μας που πρέπει να προστατέψουμε και να αναδείξουμε. Ο αγροτοτουρισμός, αλιευτικός τουρισμός με την θέσπιση ζώνης αποκλειστικά παράκτιας αλιείας όπου συρόμενα και κυκλικά εργαλεία θα απαγορεύονται, ο καταδυτικός τουρισμός που προσελκύει τουρίστες υψηλού οικονομικού επιπέδου, ο περιπατιτικός τουρισμός με την αξιοποίησης των παλαιών μονοπατιών, το εξαιρετικό δάσος βελανιδιάς, τις πηγές μας κ.λ.π.
- Ευχαριστώ πολύ κύριε πρόεδρε για το χρόνο σας και κουράγιο για την συνέχεια. Μπορείτε να υπολογίζετε στην συμπαράσταση και βοήθεια του συλλόγου μας σε αυτή σας την προσπάθεια που πραγματικά μπορεί να θέση τις βάσεις για ένα λαμπρό μέλλον για το νησί μας και τους κατοίκους του.
Συμφωνώ μαζί σας έχουμε την ευκαιρία να αλλάξουμε την τύχη και το μέλλον του νησιού μας και να μετατρέψουμε το Άη Στράτη από «τόπο εξορίας» όπως έγινε γνωστός στην Ελλάδα σε γη επαγγελίας «πράσινο νησί» γνωστό σε όλο τον κόσμο.
